Een lesbezoek, maar dan op schoolniveau: zo zou je een kwaliteitsonderzoek door het IKO-team kunnen omschrijven. Dit team met hiervoor getrainde MorgenWijzercollega’s houdt scholen op verzoek een spiegel voor. Jessika van den Akker (leerkracht op de Hobbitburcht Batenstein) en Marlous Elstgeest (directeur op het Spinnewiel) vertellen wat dat kan opleveren.
%20(10).webp)
Eerder kreeg het Spinnewiel bezoek van het team intern kwaliteitsonderzoek (IKO). “We hadden het team uitgenodigd naar de sociale veiligheid te komen kijken omdat dit onderwerp naar ons eigen idee wel wat hoger op de agenda mocht”, zegt Marlous. “Voor zo’n onderzoek schrijf je eerst een zelfreflectie – hoe vinden wij dat het ermee gesteld is? – en vervolgens komt het team een dag lang op bezoek. Dit is niet spannend, je moet niet denken aan een inspectieonderzoek.
De onderzoekers kijken rond en voeren gesprekken met groepen die voor het onderwerp van belang zijn. De directeur en de IB’er bijvoorbeeld, maar ook leerkrachten en in ons geval leerlingen. Aan het eind van de dag geven ze een terugkoppeling. Wij hadden tegen iedereen op school gezegd: kom erbij als je het interessant vindt. En de hele teamkamer zat vol! Dat vond ik het allerleukste: iedereen was benieuwd wat de onderzoekers hadden gezien en gehoord.”
Het grootste verschil met de inspectie is dat het IKO-team uitgaat van leren van elkaar. Dat maakt het onderzoek veel laagdrempeliger, zegt leerkracht Jessika van den Akker, die tot kwaliteitsonderzoeker is opgeleid en deel van het IKO-team uitmaakt. “Wij zijn gewoon collega’s van andere MorgenWijzerscholen die jou teruggeven wat we zien. Geen oordeel, geen advies. Soms een paar aanbevelingen, maar niet te veel en niet te vaak, want we willen niet op de stoel van de schoolleider zitten. Wij spiegelen de zelfreflectie van de school, zodat de school haar eigen beeld kan verifiëren en eventuele blinde vlekken kan verkleinen.
Een ander verschil is dat de school zelf het onderzoeksonderwerp aandraagt. Daardoor is het gegarandeerd relevant. Op termijn krijgen de onderzoeken er wel een tweede agendapunt bij, namelijk de kwaliteit van het reken- en taalonderwijs. Omdat de basisvaardigheden zo belangrijk zijn voor de kansen van kinderen, wil MorgenWijzer die regelmatig onder de loep te nemen. De koppeling met onderzoeken die toch al gebeuren, ligt dan voor de hand.
Dat het bij IKO draait om leren van elkaar, blijkt uit het feit dat de onderzoekers er zelf ook veel van opsteken. “Van ieder bezoek neem ik inzichten mee terug naar mijn eigen school”, zegt Jessika. “Ook over onderzoek doen hebben we trouwens nog van alles te leren. Onze opleiding is weliswaar afgerond, maar het is net als hardlopen: je moet wel kilometers maken.”
Op het Spinnewiel staat de sociale veiligheid intussen weer stevig op de agenda. “Het onderzoek heeft ons behalve herkenning ook nieuwe ideeën opgeleverd”, zegt Marlous. “De kinderen wisten heel specifiek aan te geven wat we konden verbeteren: ‘Bij de ene overblijfkracht mag ik in de pauze wel naar binnen om iets te pakken en een ander wordt daar boos om.’ Zo duidelijk en concreet! Dat was voor ons een eyeopener: waarom gaan we niet vaker met leerlingen in gesprek? Dit jaar gaan we een leerlingenraad oprichten.”
Bij MorgenWijzer draait kwaliteitsonderzoek om gemeenschappelijk leren. “Dat was een wens van onderop. De onderzoekers hebben gezegd: ‘wij gaan geen audits, maar interne kwaliteitsonderzoeken doen, want we willen leren van elkaar.’ Dat heeft verschillende voordelen. Om te beginnen gaan mensen zich hierdoor meer verbonden voelen met het grotere geheel. Zeker bij een groter bestuur ontstaat die band vaak niet vanzelf. Ook versterk je op deze manier de kennisdeling en draag je bij aan continu verbeteren, wat toch de essentie van kwaliteitszorg is. Eventuele problemen kom je tijdig op het spoor, voordat er op een school handelingsverlegenheid ontstaat en de resultaten afglijden.
